Dù đã 60 năm được tìm thấy và hòa nhập vào cộng đồng Việt Nam, tộc người Rục ở xã Thượng Hóa (Quảng Bình) vẫn giữ nhiều bí ẩn chưa được khám phá.
Gần 60 năm gắn bó với cộng đồng các dân tộc Việt Nam, tộc người Rục ở xã Thượng Hóa (Minh Hóa, Quảng Bình) vẫn giữ nguyên những nét bí ẩn riêng biệt, tạo nên sự độc đáo và hấp dẫn cho văn hóa của họ.
Bí ẩn về bộ tộc chưa từng được khám phá
Cuối năm 1959, trong một lần tuần tra tại Thượng Hóa, bộ đội Biên phòng Cà Xèng bất ngờ phát hiện nhóm người rừng ẩn mình trên vách đá hiểm trở. Họ nhút nhát, không mảnh vải che thân, leo trèo nhanh nhẹn như thú hoang. Sau nhiều tháng kiên trì tiếp cận, bộ đội đã giúp họ rời bỏ cuộc sống hoang dã, đưa về định cư tại 3 bản Ón, Yên Hợp và Mò O – Ồ Ồ thuộc xã Thượng Hóa. Từ đây, tộc người Rục, với nét văn hóa độc đáo, được biết đến như em út trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam.
Tộc người Rục, ẩn mình trong hang sâu, là một trong 10 bộ lạc bí ẩn nhất thế giới. Sống cuộc sống săn bắt, hái lượm truyền thống, họ lưu giữ những nét văn hóa độc đáo, khác biệt với thế giới hiện đại. Dù lạc hậu về vật chất, họ lại sở hữu một đời sống tinh thần phong phú, đầy bí ẩn.
cư dân việt mường
Người Rục đã trở về cuộc sống cộng đồng, hòa nhập cùng dòng chảy cuộc sống.
Người Rục, tộc người bản địa hiếm hoi còn sót lại ở Việt Nam, từng sinh sống trong những hang động và mái đá lèn, hay dựng trại dưới chân núi nơi có dòng nước rục – dòng nước chảy từ trong lòng đất hay núi đá vôi – chảy ra. Tên gọi Rục được các tộc người khác đặt cho họ chính vì điều này. Theo các nhà nghiên cứu, người Rục là một bộ phận của cư dân tiền Việt Mường, lưu giữ những nét văn hóa đặc sắc của thời kỳ xa xưa.
Cuộc sống của người Rục trước khi rời hang đá ẩn chứa dấu ấn của thời tiền sử. Tách biệt với thế giới bên ngoài, họ sống hoàn toàn dựa vào thiên nhiên, chưa từng biết đến sự tồn tại của các tộc người khác. Tóc dài quá lưng, họ không mặc quần áo, chỉ che chắn cơ thể bằng những tấm vỏ cây đơn sơ. Cuộc sống của họ là minh chứng cho sự nguyên sơ, chưa bị ảnh hưởng bởi sự tiếp xúc với nền văn minh bên ngoài.
gia đình người rục
Sống trên những triền núi hiểm trở, người Rục là những bậc thầy leo trèo. Cuộc sống của họ gắn liền với việc săn bắt, hái lượm trên cây cao. Bột nhúc, bột đoác và thịt thú nhỏ là những món ăn quen thuộc, nhưng thịt khỉ vẫn là món được yêu thích nhất. Những chiếc nồi nấu ăn của họ được chế tác từ thân cây gỗ khoét rỗng. Khi nguồn thức ăn cạn kiệt, người Rục tìm đến loại quả chà lị, giống như mít, luộc lên để chống đói.
Dù đã gần 60 năm rời hang đá về hòa nhập với cộng đồng, người Rục vẫn giữ trong tâm hồn một phần hoang sơ, một nỗi nhớ về cuộc sống gắn bó với rừng sâu, hang đá. Đặc biệt, các già bản, mỗi năm đến mùa rẫy, lại dắt díu nhau lên rừng, có khi vài ba tháng mới trở về nhà, như một lời khẳng định mối liên kết bền chặt với thiên nhiên.
Bí mật phép thuật tộc người Rục
Bí mật phép thuật thổi thắt, thổi mở và hấp hơi của người Rục vẫn là ẩn số đối với giới khoa học. Dù được chứng kiến tận mắt, những nghi thức thiêng liêng này vẫn được người Rục giữ kín, không thể hé lộ cho người ngoài. Sự bí ẩn này càng tô điểm thêm vẻ huyền bí cho văn hóa độc đáo của người Rục, tạo nên một bức màn bí ẩn hấp dẫn đối với những ai muốn khám phá.
Người Rục tin vào sức mạnh của bùa chú, sử dụng chúng trong việc điều khiển khả năng sinh sản của phụ nữ. Họ dùng bùa chú để “thổi thắt” khiến vợ chồng không có con, và “thổi mở” để giúp họ sinh con.
phép thuật kỳ bí
Nghệ thuật thổi thắt, thổi mở độc đáo của người Rục, một kỹ thuật truyền thống độc đáo thể hiện sự khéo léo và tinh tế trong văn hóa của họ.
Mặc dù những phép thuật cổ xưa nay đã ít được người Rục thực hành, nhưng kiến thức và nghi thức vẫn được lưu giữ bởi các thầy Ràng (thầy Mo). Một buổi lễ thổi thắt, thổi mở thường sử dụng hai ống nứa dài ngắn khác nhau, một phiến đá, bát nước, bát hoa, nến sáp ong, hương và sợi tóc (hoặc chỉ) được thả vào nước.
Thầy Ràng, với hai tay cầm hai ống nứa, khéo léo cọ phần đầu nhọn vào phiến đá, tạo nên những âm thanh trầm bổng. Cùng lúc, thầy đọc thần chú theo vần điệu, như hát theo giai điệu từ hai ống nứa, vừa đọc vừa thổi hơi vào bát nước. Khoảng 30 phút sau, thầy sẽ đưa bát nước có sợi tóc hoặc sợi chỉ cho người phụ nữ uống. Nội dung bài chú thầy đọc sẽ thay đổi tùy theo mục đích: thổi thắt hay thổi mở, để phù hợp với nguyện vọng của người cần giúp.
Người Rục sở hữu bí thuật hấp hơi kỳ bí, giúp họ đối mặt với nguy hiểm trong rừng già. Chỉ cần đọc thần chú, họ có thể xua đuổi hổ báo, voi rừng, thậm chí là cả những con thú dữ hung dữ nhất. Thầy Ràng, người nắm giữ bí mật của bộ tộc, còn có thể sử dụng phép thuật vẽ vòng tròn để bảo vệ nhiều người khỏi thú dữ. Khả năng chữa bệnh của thầy Ràng cũng không kém phần thần kỳ, từ đứt tay, chân, chảy máu đến rắn độc cắn, mỗi căn bệnh đều có những câu chú riêng biệt. Những bí mật này đã giúp người Rục tồn tại và phát triển trong môi trường khắc nghiệt, trở thành minh chứng cho sức mạnh phi thường của văn hóa truyền thống.